ماهنامه فناوری و توسعه صنعت بسته بندی
پیاپی 34 (اردیبهشت 1387)

تصویر سازی در آثار طراحی گرافیک بسته بندی مقوله ای است که در بسته بندی ایران کمرنگ ظاهر شده است، یا اگر حضور واقعی داشته برای تعدادی از شرکتهای خاص بوده است که تعداد آنها از تعداد انگشتان دست فراتر نمی رود. هم اکنون این نیاز در بازار ایران که رو به جهانی شدن است، احساس می شود.

امروزه با توجه به رشد فزاینده جمعیت جهان، صنعت غذا به منظور تامین نیازها و خواسته های غذایی انسان اهمیت خاصی پیدا کرده است. از طرف دیگر، به دلیل گسترش بازارهای جهانی و رقابت بین تولید کنندگان، باید روش هایی مطمئن با ضریب اطمینان بالا جهت کنترل و ایمنی مواد غذایی به کار برده شود تا علاوه بر تضمین کیفیت بهداشتی مواد غذایی، زمینه لازم جهت حضور در بازارهای جهانی فراهم گردد. متاسفانه در ایران روش های کنترلی و مدیریتی در صنعت اکثرا مبتنی بر بازرسی محصول نهایی بوده وفقط نقص های بزرگ را مشخص می نمایند.در نتیجه نمی تواند مانع توزیع محصولات نامناسب و بدون کیفیت در بازار شود. استفاده از سیستم ارزیابی خطر در نقاط کنترل بحرانی(HACCP) یکی از بهترین سیستم های شناخته شده وتوصیه شده در سطح جهان می باشد که منجر به تولید غذای سالم می شود. با تدوین و اجرای دقیق سیستم HACCP تمام مخاطرات بیولوژیکی، شیمیایی و فیزیکی موجود در فرآیند شناسایی و راه های کنترل این خطرات به صورت عملی مشخص می شود. به کمک استقرار این سیستم از افت کیفیت محصول به صورت برنامه ریزی شده و سیستماتیک جلوگیری می شود، به طوری که مصرف محصول خطری برای مصرف کننده به همراه نداشته باشد. در این مقاله سعی شده است علاوه بر شناخت کامل از خط تولید ماست پاستوریزه، بر مشکلات و نقاط بحرانی آن تسلط یابیم.

در مقاله حاضر، ابتدا بر اساس تقسیم بندی محصولات شوینده، بهداشتی و آرایشی به سه دسته عمده، تعریفی متمایز از هر دسته ارائه شده است.مطابق با این تعاریف، دسته ای از این محصولات در ارتباط مستقیم با سلامتی و بهداشت اجزاء بدن انسان، دسته ای دیگر در ارتباط بهداشت محیط زندگانی انسان و دسته آخر عمدتا در ارتباط با زیبایی و خوشبوسازی اجزاء بدن انسان قرار می گیرند.
بسته بندی هر یک از این سه دسته محصولات به مناسبت اهمیت مصرف، نحوه مصرف،قیمت های نسبی، میزان قرارگیری در برابر دیدگان مصرف کنندگان، و نیز میزان درآمیختن با معماری و تزیین داخلی مکان مصرف، از اهمیت های متفاوتی برخوردار است.
در مقاله، علاوه بر تقسیم بندی رایج در علم بسته بندی، به نوعی بسته اشاره شده که گرچه در ادبیات بسته بندی ناگفته مانده، ولی در صنایع ش.ب.آ، مهم محسوب می شود. این بسته را که در آخرین مرحله زنجیره بسته بندی صنایع ش. ب. آقرار دارد و می توان " بسته مکمل " نامید، توسط مصرف کنندگان خریداری و در دوره مصرف بکار گرفته می شود. بسته های مکمل مانند: جا صابونی، جای مایع دستشویی، جای پودر رختشویی، جای خمیردندان و جعبه لوازم آرایشی، به منظور حفظ محصول، سهولت مصرف، صرفه جویی در مصرف و یا استقرار مناسب بسته های اولیه در مکان مصرف، استفاده می شود.
بی گمان،مهمترین جنبه بسته بندی،هویت مندی آن است.هویت مندی،ناظر بر مجموعه منسجم عناصر تشکیل دهنده بسته است که آن را از بسته محصولات مشابه و رقیب متمایز می کند.این عناصر عبارتند از: سازه، لوگوی محصول، اطلاعات روی بسته، برچسب، نقش و رنگ بندی بسته.
شرکت های تولیدی محصولات ش. ب. آبه منظور طراحی بسته محصولات جدید و یا باز نگری و در طراحی بسته های قدیمی و تعیین عناصر تشکیل دهنده هویت بسته، از نوعی تحقیقات بازاریابی، به نام "تحقیقات بسته بندی"(packaging Research) سود می جویند. شرکت ها با انجام تحقیقات بسته بندی، می کوشندتا بر مبنای نگاه مخاطبان گوناگون به ویژه مصرف کنندگان، در مورد کلیه عناصر هویتی بسته بندی از جنبه های کاربردی و ارتباطی، تصمیمات مهمی اتخاذ کنند؛ چرا که امروزه بسته بندی به ویژه در کالاهای مصرفی بی دوام، مانند محصولات ش. ب. آنقش بسزایی در فروش یافته اند و گزافه نیست که در ادبیات بازاریابی نوین، از بسته بندی به عنوان " فروشنده خاموش "، " رسانه مستقل و همیشگی " و یا " ابزاری مهم در بازاریابی " یاد کرده اند.